Δεκεμβριανά 1944 και Γεώργιος Παπανδρέου. Η πορεία στο Σύνταγμα

Βίντεο: επιλογές από εκπομπή του Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα, που προβλήθηκε την 1/05/2006. Περιλαμβάνει προσωπικές μαρτυρίες ενός Χίτη και μιας ΕΑΜίτισσας

Στις 12 Οκτωβρίου του ‘44, η Ελλάδα απελευθερώθηκε. Χάρις στον ηρωικό αγώνα ενός αντιστασιακού κινήματος από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης.
ΓΛΕΖΟΣ: Είμαστε η μοναδική χώρα που δεν κατάφερε να σχηματίσει ο Χίτλερ στρατό κατοχής για άλλη χώρα, ούτε να πολεμήσει εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Η πρώτη απεργία δημοσίων υπαλλήλων έγινε στην Ελλάδα, η μοναδική απεργία αστυνομικών έγινε στην Ελλάδα. Η πρώτη μαθητική διαδήλωση έγινε στον Πειραιά, η πρώτη πόλη μεγάλη της Ευρώπης που απελευθερώθηκε ήταν η Καρδίτσα από όλη την Ευρώπη, από τα αντάρτικα σώματα.

Η κυριότερη αντιστασιακή οργάνωση ήταν το ΕΑΜ, ένας συνασπισμός του ΚΚΕ με μικρότερα κόμματα. Tο Αγροτικό, την Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας και το Σοσιαλιστικό Κόμμα. O EΛΑΣ, ήταν η στρατιωτική του πτέρυγα. Στην διάρκεια της γερμανικής κατοχής είχαν φτάσει μυστικά στην Ελλάδα και Βρετανοί πράκτορες για να οργανώσουν σαμποτάζ κατά των Γερμανών.

H αυξανομένη δύναμη του ΚΚΕ στην υπόλοιπη Ελλάδα ανησυχούσε όλο και περισσότερο τους αντιπάλους του. Οι αντικομουνιστές άρχισαν να οργανώνονται. Μια από τις αντικομουνιστικές οργανώσεις που δημιουργήθηκαν ήταν η Χ .Επικεφαλής ήταν ο συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας.


ΦΑΡΜΑΚΗΣ (Ομάδα Χ): Σε έξι μήνες, σε δέκα μήνες η Ελλάς θα απελευθερούτο. Δηλαδή δεν υπήρχε θέμα να κάνεις αγώνα εναντίον των Γερμανών. Αλλά υπήρχε θέμα μετά την αποχώρηση των Γερμανών τι θα γίνει. Και αυτό ο Γρίβας ήτανε πεπεισμένος ότι το τι θα γίνει θα είναι η κομουνιστικοποίηση της Ελλάδος και πρέπει εμείς να το αντιμετωπίσουμε.


Η αντιμετώπιση των κομμουνιστών ήταν το πρόσχημα για την δημιουργία των περιβόητων ταγμάτων ασφαλείας από την κατοχική κυβέρνηση Ράλλη. Οι γερμανοτσολιάδες ήταν υπεύθυνοι για μια σειρά από αποτρόπαια εγκλήματα πολέμου που σημειώθηκαν τα τελευταία χρονιά της κατοχής, από μαζικές εκτελέσεις μέχρι εμπρησμούς χωριών.
Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, υπογράφτηκε στην Γκαζέρτα -όπου βρισκόταν η έδρα της κυβέρνησης Παπανδρέου- μια νέα συμφωνία. Το ΕΛΑΣ και οι άλλες ελληνικές ένοπλες οργανώσεις δέχονταν για αρχηγό τους τον Βρετανό στρατηγό Σκόμπι.


ΓΛΕΖΟΣ: Από τη στιγμή που δεχθήκαμε, που αποδεχθήκαμε αρχιστράτηγος των Ενόπλων Ελληνικών Δυνάμεων ανταρτικών και κυβερνητικών, να είναι Εγγλέζος, τελείωσε χάσαμε το παιχνίδι της ανεξαρτησίας.


Στις 18 Οκτωβρίου ο Πρωθυπουργός της εξόριστης κυβέρνησης, γύρισε στην Αθήνα.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Δεν ευρίσκεται ασφαλώς εις την κατεχομένη Ευρώπη άλλο παράδειγμα τόσης καθολικής αντιστάσεως και τόσης ακλόνητου αισιοδοξίας για την τελική νίκη. Αλλά προς εσέ περισσότερο λαέ των Αθηνών, λαέ της περιφερείας της πρωτευούσης ανήκει ο εθνικός έπαινος. Εδώ επάλετο η καρδιά της Ελλάδας.

ΣΑΡΗ (ΕΑΜ): Είχαμε μία ελπίδα με τον Παπανδρέου τον Γεώργιο όταν μας φώναζε από το μπαλκόνι στην πλατεία, στη μεγάλη πλατεία, μας φώναζε και μας έλεγε λαοκρατία και ναι, και έχετε δίκιο και όλα, εγώ τα πίστευα.


Εν τω μεταξύ η τακτική αποβίβαση αρχίζει σε ευρύτερη κλίμακα και σε διάφορα σημεία του Σαρωνικού με τον γνωστό γοργό ρυθμό του εγγλέζικου ναυτικού.
Μια από τις πρώτες διαφωνίες που προέκυψαν ανάμεσα στους υπουργούς του ΕΑΜ από την μια πλευρά και τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, ήταν η τύχη των δωσίλογων, των συνεργατών των Γερμανών. Το ΕΑΜ ζητούσε τον αφοπλισμό και την διάλυση τους.


ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ (Καθηγητής): Οι Βρετανοί είναι τελείως ενάντια σε αυτό, θέλουνε τα Τάγματα Ασφαλείας πρακτικά συγκροτημένα. Το γιατί στα Δεκεμβριανά, έχουμε την εξήγηση ότι είναι η χρυσή εφεδρεία.


Στις αρχές Δεκεμβρίου του ‘44 οι 6 υπουργοί του ΕΑΜ διαφώνησαν με τον πρωθυπουργό σχετικά με την σύσταση του νέου ενιαίου στρατού και παραιτήθηκαν. Το ΕΑΜ Αθήνας κάλεσε σε διαδήλωση διαμαρτυρίας για τις 3 Δεκεμβρίου.
Την ίδια μέρα ο Νίκος Φαρμάκης έκανε την βάρδια του σε ένα φυλάκιο της Χ στην Σόλωνος, αλλά χρειάστηκε να μεταφέρει με το ποδήλατο του πυρομαχικά. Έφτασε στα παλιά ανάκτορα, το κτίριο της σημερινής Βουλής.


ΦΑΡΜΑΚΗΣ: Όταν έφτασα στο Βασιλικό Κήπο επί της Πανεπιστημίου χάλαγε ο κόσμος, ερχόντουσαν τότε, θα έλεγα ήταν δέκα η ώρα. Οπότε κατάλαβα, διότι ερχόντουσαν από όλες τις πλευρές, Πανεπιστημίου, Ερμού, Σταδίου και τα λοιπά.


ΣΑΡΗ: Στις 3 Δεκεμβρίου πήγαμε να κάνουμε και μία μεγαλύτερη διαδήλωση, ήμαστε πάρα πολλοί, πάρα πολλοί γνωστοί και άλλοι που δεν υπάρχουν πια στην ζωή.


ΦΑΡΜΑΚΗΣ: Εμείς είχαμε μία ταυτότητα από τον Στρατιωτικό Διοικητή που έλεγε «ο Διοικητής Αθηνών ο φέρων το παρών μέρος της “Χ”». Και μπαίνω μέσα στον περίβολο των παλαιών ανακτόρων, έγιναν όλες οι εξακριβώσεις και μου λένε «ανέβα πάνω στο παράθυρο δεξιά, είναι ένας Χωροφύλακας, θα καθίσεις δίπλα του και δε θα πυροβολήσετε μέχρις ότου αυτοί πατήσουν τον Άγνωστο. Όταν πατήσουν τον Άγνωστο, πυρ κατά βούληση».


ΣΑΡΗ: Θυμάμαι ότι τραγουδήσαμε εκτός από την Αντίσταση, τραγουδήσαμε «Πέσατε θύματα αδέλφια εσείς», ήταν ένα ρώσικο τραγούδι για αυτούς που είχαν πεθάνει στα χρόνια της Κατοχής και της Γερμανίας.


ΦΑΡΜΑΚΗΣ: Ο όγκος ήτανε ακόμα εκεί που είναι το King George, ας πούμε, σήμερα. Θα πρέπει να ήτανε γύρω στους 250 χιλιάδες ανθρώπους. Και ανέβαιναν, ανέβαιναν, φωνές, φωτογραφίες Ρούσβελτ, Στάλιν ως επί το πλείστον, σημαίες Σοβιετικής Ενώσεως, Αμερικής ως επί το πλείστον. Όχι αγγλικές σημαίες, ούτε ελληνικές, ίσως να υπήρχαν ελάχιστες. Και ξαφνικά εγώ κοίταγα δεξιά μου, που ήτανε η Αστυνομική Διεύθυνση και στο μπαλκόνι ήταν ο Έβερτ ασκεπής με τρεις τέσσερις άλλους Αξιωματικούς.


ΣΑΡΗ: Και πήγαμε μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη και τραγουδούσαμε. Τραγουδήσαμε πολλά πράγματα.


ΦΑΡΜΑΚΗΣ: Έφτασαν περίπου εκεί, όπου εγώ άκουσα από όλα τα παράθυρα πάνω κάτω οπλίστηκαν τα όπλα, διότι νόμιζαν ότι θα προχωρήσουν. Εγώ δεν είχα οπλίσει, ήταν οπλισμένο το όπλο.


ΣΑΡΗ: Το παίξαμε αλλά δεν ξέραμε ότι πίσω από τον Άγνωστο Στρατιώτη ήταν αστυνομικοί και στρατιωτικοί από την άλλη πλευρά. Μας χτύπησαν πάρα πολύ άσχημα.


ΦΑΡΜΑΚΗΣ: Υπαστυνόμοι Β΄, Αστυφύλακες, Αρχιφύλακες, Υπαρχιφύλακες, αυτή ήτανε η σύνθεση. Οι οποίοι άλλοι μεν έβαλαν στο πεζοδρόμιο κάτι brendgun τα οποία είχανε, άλλοι με τουφέκια αραβίδες και άλλοι με stend αυτόματα άρχισαν να βάλλουν εναντίον του πλήθους.
Το πλήθος σταμάτησε. Κι εκεί που χάλαγε ο κόσμος, υπήρξε απόλυτος σιωπή. Έπεσαν μερικοί κάτω, που δεν ήξερα εγώ τότε τι είναι νεκροί, τραυματίες και τα λοιπά.


ΣΑΡΗ: Φοβήθηκα. Μπορώ να πω ότι εκείνη την ώρα, εκείνη την ημέρα, δεν το είχα συνηθίσει, δεν μου είχε τύχει. Ήταν οι Γερμανοί βέβαια, αλλά δεν μου είχε τύχει να με χτυπήσουν με όπλο. Πήγαινα και κρυβόμουν. Εκεί πού να πάμε.


ΦΑΡΜΑΚΗΣ: Αλλά μετά από δυο λεπτά θυμάμαι χαρακτηριστικά μία κοπέλα που ήτανε στο οπτικό μου πεδίο απέναντι και κρατούσε μία σημαία κόκκινη, έσκυψε, τη βούτηξε στο αίμα ενός που ήτανε κάτω, και τη σήκωσε. Κι όταν τη σήκωσε, το αίμα που είχε μαζέψει έκανε μία γραμμή ξέρετε στον αέρα, και σχεδόν είχα μείνει έκπληκτος και κοίταγα αυτό. Κι άρχισαν πάλι τις φωνές και προχωρούσαν. Άρχισε δεύτερη ριπή και τρίτη ριπή και τότε έγινε το πρωτοφανές. Αυτοί οι 250 χιλιάδες άνθρωποι γύρισαν, πέταξαν τις σημαίες, πέταξαν τα πανό κι άρχισαν να τρέχουν προς την Ερμού, Σταδίου, Φιλελλήνων


ΣΑΡΗ: Πολλοί νέοι. Σκορπιστήκαμε, πέθαναν πάρα πολλοί, σκοτώθηκαν πολλοί. Και από εκείνη την στιγμή καταλάβαμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε την Αντίσταση.

Στις 4 του Δεκέμβρη, ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε στα αστυνομικά τμήματα. Στις 5, ο Τσόρτσιλ διέταξε τον στρατηγό Σκόμπι «μη διστάσετε να συμπεριφερθείτε σαν να είστε σε μια κατεχόμενη πόλη, όπου υπάρχει εξέγερση. Πρέπει να κυριαρχήσουμε την Αθήνα ακόμα και με αιματοχυσία αν χρειαστεί.» Την επομένη οι Βρετανοί πήραν το μέρος της ελληνικής κυβέρνησης. Βρετανικά στρατεύματα κατέλαβαν τα αρχηγεία του ΕΑΜ και από κείνη τη στιγμή ξεκίνησε ανοιχτή σύρραξη μεταξύ ΕΛΑΣ και Βρετανών.

----------------


Σχετικά:

• -Μανώλης Γλέζος για την πορεία στις 3 Δεκέμβρη:

Γλέζος: Λαός άοπλος, πυροβόλησαν και τον σκότωσαν.

Ερ.: Αυτό ήταν προσχεδιασμένο;

Γλέζος: Προσχεδιασμένο από Εγγλέζους και από Κυβέρνηση. Μπορεί να υπάρξει ερώτημα για αυτό το πράγμα; Αν ήταν προσχεδιασμένο ή όχι; Από πού ήρθαν οι σφαίρες εναντίον του άοπλου λαού; Από πού ήρθαν;

Η συνέντευξη πλήρης εδώ.
---

• - Από το μπλογκ «Η καλύβα ψηλά στο βουνό»

Τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, ωστόσο, συνηγορούν στο ότι ο Παπανδρέου όχι μόνο γνώριζε την απόφαση του Τσώρτσιλ για «συντριβή του ΕΑΜ», σε χρόνο που θα ευνοούσε τους Άγγλους, αλλά συμμετείχε κιόλας ενεργά στην υλοποίηση αυτής της πολιτικής, ως Πρωθυπουργός.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πραγματικός αρχιτέκτονας σε αυτή τη φάση του Εμφυλίου ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου!
Και για να μη θεωρηθεί ότι αυτό είναι μια αυθαίρετη εκτίμηση, παραθέτω την περίφημη επιστολή του Γεωργίου Παπανδρέου στην «Καθημερινή» (δημοσιεύτηκε στις 2 Μαρτίου 1948) όπου ο ίδιος αναλύει και επεξηγεί με κάθε λεπτομέρεια το στρατηγικό σχέδιο (των Άγγλων – αλλά αυτό δεν το αναφέρει) για τη συντριβή του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

Το πλήρες άρθρο εδώ.
----

• -Διαβάστε και το άρθρο «Ο Δεκέμβριος ημπορεί να θεωρηθή δώρον του Υψίστου» εδώ.

Χρονικό της ματωμένης Κυριακής 3 Δεκέμβρη.

_________________________________________________________

• Σημείωση: Στο 09:07 του βίντεο δίπλα στο νεκρό διαδηλωτή υπάρχει πλακάτ που γράφει: «Στη κρεμάλα ο Γονατάς».

Πληροφοριακά, αναφέρεται στον στρατιωτικό Στυλιανό Γονατά που κατά τη διάρκεια της Κατοχής ήταν ένας από τους εμπνευστές, από κοινού με το Θεόδωρο Πάγκαλο, της ίδρυσης και συγκρότησης των Ταγμάτων Ασφαλείας (ένοπλων παραστρατιωτικών μονάδων, υπαγόμενων στη γερμανική διοίκηση, που χρησιμοποιήθηκαν από τους κατακτητές ενάντια στο αντιστασιακό κίνημα). (πηγή εδώ)


-----------------------
Ολόκληρη την εκπομπή από την οποία προέρχεται το βίντεο μπορείτε να βρείτε στο λινκ:
www.tvxs.gr/v17669